Zum Hauptinhalt springen

⚠️ Ausnahmebehandlung

📖 Was sind Ausnahmen?

Ausnahmen (Exceptions) sind Fehler, die während der Programmausführung auftreten. Wenn Sie Ausnahmen gut behandeln, läuft Ihr Programm stabil weiter, ohne anzuhalten!

💡 Grundlegendes try-catch

Grundlegende Verwendung

fun main() {
try {
val result = 10 / 0 // Fehler tritt auf!
println(result)
} catch (e: Exception) {
println("Fehler aufgetreten: ${e.message}")
}
// Fehler aufgetreten: / by zero

println("Programm läuft weiter!")
}

Behandlung spezifischer Ausnahmen

fun main() {
try {
val text = "abc"
val number = text.toInt() // NumberFormatException
} catch (e: NumberFormatException) {
println("Kann nicht in Zahl umgewandelt werden: ${e.message}")
} catch (e: Exception) {
println("Unbekannter Fehler: ${e.message}")
}
}

finally

fun main() {
try {
println("Aufgabe gestartet")
// Aufgabe ausführen
} catch (e: Exception) {
println("Fehler aufgetreten")
} finally {
println("Aufräumarbeiten (wird immer ausgeführt)")
}
}

🎯 Praktische Beispiele

Sichere Zahlenkonvertierung

fun safeToInt(text: String): Int? {
return try {
text.toInt()
} catch (e: NumberFormatException) {
null
}
}

fun main() {
println(safeToInt("123")) // 123
println(safeToInt("abc")) // null

val age = safeToInt("25") ?: 0
println("Alter: $age")
}

Datei-Lesen-Simulation

class FileReader {
fun readFile(filename: String): String {
if (filename.isEmpty()) {
throw IllegalArgumentException("Dateiname ist leer")
}
if (!filename.endsWith(".txt")) {
throw IllegalArgumentException("Nur Textdateien werden unterstützt")
}
return "Dateiinhalt: $filename"
}
}

fun main() {
val reader = FileReader()

try {
val content = reader.readFile("data.txt")
println(content)
} catch (e: IllegalArgumentException) {
println("Fehler: ${e.message}")
}

try {
reader.readFile("")
} catch (e: IllegalArgumentException) {
println("Fehler: ${e.message}")
// Fehler: Dateiname ist leer
}
}

Benutzereingabe-Validierung

data class User(val name: String, val age: Int)

fun createUser(name: String, age: Int): User {
require(name.isNotBlank()) { "Name ist erforderlich" }
require(age > 0) { "Alter muss positiv sein" }
require(age < 150) { "Alter ist zu hoch" }

return User(name, age)
}

fun main() {
try {
val user1 = createUser("Max Mustermann", 25)
println(user1)

val user2 = createUser("", 25) // Fehler!
} catch (e: IllegalArgumentException) {
println("Validierung fehlgeschlagen: ${e.message}")
// Validierung fehlgeschlagen: Name ist erforderlich
}
}

API-Antwortverarbeitung

sealed class Result<out T> {
data class Success<T>(val data: T) : Result<T>()
data class Error(val exception: Exception) : Result<Nothing>()
}

fun divide(a: Int, b: Int): Result<Int> {
return try {
Result.Success(a / b)
} catch (e: ArithmeticException) {
Result.Error(e)
}
}

fun main() {
val result1 = divide(10, 2)
when (result1) {
is Result.Success -> println("Ergebnis: ${result1.data}")
is Result.Error -> println("Fehler: ${result1.exception.message}")
}

val result2 = divide(10, 0)
when (result2) {
is Result.Success -> println("Ergebnis: ${result2.data}")
is Result.Error -> println("Fehler: ${result2.exception.message}")
}
}

🔍 Als Ausdruck verwenden

try als Wert

fun main() {
val number = try {
"123".toInt()
} catch (e: NumberFormatException) {
0 // Standardwert
}

println(number) // 123

val invalid = try {
"abc".toInt()
} catch (e: NumberFormatException) {
-1
}

println(invalid) // -1
}

Verkettung

fun safeDivide(a: Int, b: Int): Int? {
return try {
a / b
} catch (e: ArithmeticException) {
null
}
}

fun main() {
val result = safeDivide(10, 2)
?.let { it * 2 }
?.let { it + 5 }
?: 0

println(result) // 15 (10/2 * 2 + 5)
}

🛡️ Sicheren Code schreiben

require vs check

fun processOrder(quantity: Int, price: Int) {
// Eingabe-Validierung
require(quantity > 0) { "Menge muss positiv sein" }
require(price > 0) { "Preis muss positiv sein" }

val total = quantity * price

// Status-Validierung
check(total < 1000000) { "Gesamtbetrag ist zu hoch" }

println("Bestellung abgeschlossen: ${total}€")
}

fun main() {
try {
processOrder(10, 5000) // Erfolg
processOrder(-1, 5000) // require schlägt fehl
} catch (e: IllegalArgumentException) {
println("Eingabefehler: ${e.message}")
} catch (e: IllegalStateException) {
println("Statusfehler: ${e.message}")
}
}

checkNotNull

fun processName(name: String?) {
val validName = checkNotNull(name) { "Name ist null" }
println("Verarbeitung: $validName")
}

fun main() {
try {
processName("Max Mustermann") // Erfolg
processName(null) // Fehler
} catch (e: IllegalStateException) {
println("Fehler: ${e.message}")
}
}

runCatching

Eine praktische Methode ab Kotlin 1.3!

fun main() {
// runCatching verwenden
val result = runCatching {
"123".toInt()
}

result
.onSuccess { println("Erfolg: $it") }
.onFailure { println("Fehler: ${it.message}") }

// getOrNull
val number = runCatching { "abc".toInt() }.getOrNull()
println(number) // null

// getOrDefault
val safe = runCatching { "abc".toInt() }.getOrDefault(0)
println(safe) // 0
}

🎯 Praktische Muster

Wiederholungslogik

fun <T> retry(times: Int, block: () -> T): T? {
repeat(times) { attempt ->
try {
return block()
} catch (e: Exception) {
println("Versuch ${attempt + 1} fehlgeschlagen: ${e.message}")
if (attempt == times - 1) throw e
}
}
return null
}

fun main() {
var count = 0

try {
val result = retry(3) {
count++
if (count < 3) {
throw Exception("Noch nicht fertig")
}
"Erfolg!"
}
println(result)
} catch (e: Exception) {
println("Endgültig fehlgeschlagen")
}
}

Ressourcen-Bereinigung

class Resource : AutoCloseable {
init {
println("Ressource erstellt")
}

fun use() {
println("Ressource verwendet")
}

override fun close() {
println("Ressource aufgeräumt")
}
}

fun main() {
try {
Resource().use { resource ->
resource.use()
// close() wird automatisch aufgerufen
}
} catch (e: Exception) {
println("Fehler aufgetreten")
}
}

🤔 Häufig gestellte Fragen

F1. Wann verwende ich throw?

A: Wenn Sie explizit eine Ausnahme auslösen möchten!

fun validateAge(age: Int) {
if (age < 0) {
throw IllegalArgumentException("Alter kann nicht negativ sein")
}
if (age > 150) {
throw IllegalArgumentException("Alter ist zu hoch")
}
}

F2. Exception vs RuntimeException?

A: Kotlin unterscheidet nicht!

// Java unterscheidet checked/unchecked
// Kotlin behandelt alle als unchecked (throws-Deklaration nicht erforderlich)

fun divide(a: Int, b: Int): Int {
return a / b // throws-Deklaration nicht erforderlich!
}

F3. Benutzerdefinierte Ausnahmen?

A: Erben Sie von Exception!

class InvalidEmailException(message: String) : Exception(message)

fun validateEmail(email: String) {
if (!email.contains("@")) {
throw InvalidEmailException("Ungültige E-Mail: $email")
}
}

fun main() {
try {
validateEmail("invalid")
} catch (e: InvalidEmailException) {
println(e.message)
}
}

🎬 Zusammenfassung

Erstellen Sie stabile Programme mit Ausnahmebehandlung!

Wichtige Punkte:
✅ Ausnahmen mit try-catch behandeln
✅ Mit require/check validieren
✅ runCatching für einfache Verwendung
✅ Als Ausdruck Werte zurückgeben
✅ Aufräumarbeiten mit finally

Nächster Schritt: Lernen Sie in Datei-Ein-/Ausgabe, wie Sie mit Dateien arbeiten!